Thời thơ ấu

Khi bạn có một xứ sở để trở về hoặc là để thỉnh thoảng trở về, thì bạn còn có hạnh phúc nhiều lắm. ở đó bạn có một dòng sông, một ngọn núi, và bạn tìm lại được những đứa bạn một thời tóc xanh nay đã lốm đốm bạc đầu.

Có nghe ra điều gì...

Mọi sự hoàn tất đều có đôi chút bị hiểu lầm. Người trong cuộc mới thấu hiểu được cái tang thương của từng kết quả. Lịch sử có niềm đau riêng của nó. Cá nhân cũng có cái xót xa riêng. Bởi lẽ chưa có một tổng hợp đích xác nào về thân phận con người. Vũ trụ luôn luôn biến đổi, làm sao toan tính nổi. Cho nên điều hiển nhiên là mọi sự thành tựu càng lớn lao, càng ẩn giấu niềm tuyệt vọng.

Để gió cuốn đi - Khánh Ly

“Sống trong đời sống cần có một tấm lòng Để làm gì em biết không ? Để gió cuốn đi, để gió cuốn đi...”

Ai trong chúng ta cũng đều có một tấm lòng, một tấm lòng nhân hậu thật sự. Bạn rơi nước mắt khi thấy các hoàn cảnh bất hạnh. Tôi nhoi nhói nơi tim lúc chứng kiến những tai nạn thương tâm. Và chúng ta, luôn ghi nhớ lời dạy của cô thầy năm xưa: “ở hiền thì sẽ gặp lành nghe con”, cố gắng đem lại niềm vui, hạnh phúc cho cộng đồng chung quanh mình. Rồi đêm về, nằm hân hoan, một sự hân hoan thầm kín trong tâm hồn, hân hoan vì đã và đang làm việc tốt.

Phác thảo chân dung tôi

Mỗi sáng nhìn vào mặt gương soi lại thấy thêm rất nhiều những sợi tóc bạc...

Thuở ấy, tôi là một đứa bé thích ca hát. Mười tuổi biết solfège, chép lại những bài hát yêu thích đóng thành tập, chơi đàn mandolin và sáo trúc. Mười hai tuổi có cây đàn guitar đầu tiên trong đời và từ đó sử dụng guitar như một phương tiện quen thuộc để đệm cho chính mình hát.

Một cõi đi về - Hồng Nhung

Một cõi đi về - Bài hát đầu tiên của Trịnh Công Sơn mà tôi cảm nhận được, hiểu được. Trước đây, tôi nghe rất nhiều rồi nhưng tôi ko thể hiểu được tại sao người ta có thể nghe được những bài hát.........buồn ngủ đến như vậy. Tôi chỉ nghe được gia điệu nhạc của ông, còn lời thì loáng thoáng và lẽ dĩ nhiên, tôi không thể hiểu.
Vậy mà.........tôi đã nghe Một cõi đi về.

Hãy biết lãng quên

"Có những ngôi nhà nền móng không vững chắc nên sụp đổ. Những khu vườn gầy guộc vì thiếu phân bón. Đừng làm nặng thên những gì đã quá nặng bởi tâm trí ta sẽ bị nặng thêm dưới gánh nặng ấy. Hãy biết lãng quên và biết để lại đằng sau những gì không thể cùng ta đồng hành về phía trước."

Những chọn lựa không can dự gì với ý thức

"Tôi rất buồn bã khi nhìn thấy những tâm hồn đẹp đẽ quanh đây bị cuốn hút vào những chọn lựa trào lưu. Những chọn lựa có vẻ đẹp bề mặt. Những chọn lựa không can dự gì với ý thức."

Nhật ký tuổi 30

Trịnh Công Sơn 1969 

Nhật Ký Tuổi 30

Vào đầu mùa xuân này tôi có ba mươi tuổi chẵn. Câu nói đã xa lặp lại mãi âm thầm trong trí tôi: Tam thập nhi lập. Riêng tôi chả lập được gì cả.

Tôi đang ở trong một thành phố có những vết tích cổ xa của đền đài thành quách. Bây giờ những thứ đó cũng không nói lên được điều gì. Thỉnh thoảng nhìn lại cũng có gợn lên trong lòng một chút buồn bâng quơ vậy thôi. Người ta chỉ còn chú ý đến những đổ nát quanh thành phố và ngay trên những đền đài đó. Có lần tôi cùng vài người bạn đưa một cô bạn từ xa đến, đi thăm những đền đài này, cô bạn thắc mắc hỏi sao người ta chưa lo sửa sang lại những nơi này. Người bạn tôi cười bảo: lo gì, cứ làm một cuộc cách mạng, lo cho mọi việc khác xong thì một trăm cái đền đài này xây cũng nổi. Ðó là câu chuyện nhỏ của năm vừa qua, vào khoảng đầu mùa hạ. Bây giờ là mùa xuân của một năm mới. Mùa xuân mà tôi vừa đến tuổi ba mươi.

Như cánh vạc bay - Khánh Ly

Năm sáng tác: 1964
Ca sĩ thể hiện: Khánh Ly

Nắng có hồng bằng đôi môi em
Mưa có buồn bằng đôi mắt em
Tóc em từng sợi nhỏ
Rớt xuống đời làm sóng lênh đênh

Gió sẽ mừng vì tóc em bay
Cho mây hờn ngủ quên trên vai
Vai em gầy guộc nhỏ
Như cánh vạc về chốn xa xôi

Đời sống chung quanh thì tự bản chất vốn hủy hoại và vô tình

"Quanh tôi, bỗng dưng những chấn song được dựng lên. Những chấn song dù êm ái nhưng làm mỏi mệt. Mỏi mệt vì tôi biết rõ mình chỉ cưu mang nổi một tiếng thở than quá ư phù du từ một con tim bén nhạy. Đời sống chung quanh thì tự bản chất vốn hủy hoại và vô tình. Tôi không đủ là một con đê hay một báo hiệu mới mẻ."

Trịnh Công Sơn - 1973

 

Đóa hoa vô thường - Trịnh Công Sơn

Tất cả bài nhạc của Trịnh Công Sơn đều ngắn hoặc rất ngắn. Riêng một bài duy nhất mang dáng dấp một trường ca : bài Đoá Hoa Vô Thường. Với nhạc dạo đệm trước mỗi đoản khúc, bài hát kể một tình sử triết lý qua cách hiểu của Trịnh Công Sơn về chữ " ái " và chữ " tâm ".

Chiều một mình qua phố - Tuấn Ngọc

Năm sáng tác: 1961
Ca sĩ thể hiện: Tuấn Ngọc

Chiều một mình qua phố âm thầm nhớ nhớ tên em
Có khi nắng khuya chưa lên mà một loài hoa chợt tím
Chiều một mình qua phố âm thầm nhớ nhớ tên em
Gót chân đôi khi đã mềm gọi buồn cho mình nhớ tên.

Tôi đã mơ thấy chuyến đi của mình

Trịnh Công Sơn (1996)

Càng sống nhiều ta càng thấy cái chết dễ dàng đến với bất cứ một ai. Chết quá dễ mà sống thì quá khó. Hôm qua gặp nhau đấy, ngày mai lại mất nhau. Sống thì có hẹn hò hôm nay hôm mai. Chết thì chẳng bao giờ có một cuộc hẹn hò nào trước. Một buổi sáng cách đây bốn năm, lúc tôi đang ngồi uống rượu với bạn, mẹ tôi bảo: "Mạ đi chơi chút nghe". Thế rồi một giờ sau tôi được điện thoại báo tin mẹ tôi đã mất tại nhà người bạn.

Nhạc sĩ Xuân Hồng cũng đã từ biệt chúng tôi như thế. Không kịp nói một lời, không kịp đưa tay vẫy chào bạn bè, vẫy chào cuộc sống. Thế kỷ 21 thế mà cũng khó đến được dù chỉ còn mấy năm.

Con mắt còn lại - Trịnh Công Sơn

Trong nỗi đau tình cờ
Nhân Bản, 1993, 25x25cm, in 3000 cuốn
Thể hiện: Trịnh Công Sơn - 5 dòng kẻ

Còn hai con mắt khóc người một con.
Còn hai con mắt một con khóc người.
Con mắt còn lại nhìn cuộc đời tôi.
Nhìn tôi lên cao nhìn tôi xuống thấp.
Con mắt còn lại nhìn cuộc tình phai.
Tình trong hai tay một hôm biến mất.
Con mắt còn lại là con mắt ai.
Con mắt còn lại nhìn tôi thở dài.

Tôi không có tham vọng...

"Tôi không bao giờ có tham vọng trở thành một người viết ca khúc nổi tiếng. Nhưng đời đã tặng cho tôi món quà ấy thì tôi không thể không nhận. Và khi đã nhận rồi thì mình phải có trách nhiệm đối với mọi người. Vì thế tôi đã cố gắng làm thế nào để có thể trong những bài hát của mình chuyên chở được một thông điệp của lòng nhân ái đến với mọi người."

Chiếc lá thu phai - Tuấn Ngọc

Năm sáng tác: 1983
Ca sĩ: Tuấn Ngọc

Về đây đứng ngồi
Đường xa quá ngại
Để lòng theo chút nắng bên ngoài

Lặng Lẽ Nơi Này

Bùi Bảo Trúc
Trịnh Công Sơn người nhạc sĩ của hơn hai thế hệ người Việt vừa tạ thế tại Việt Nam hưởng thọ 62 tuổi, một người rất gần gũi mà cũng rất xa chúng ta. Ông là người mà ai cũng biết nhưng cũng không ai biết ông bao nhiêu ngoài gia đình và một vài người bạn rất thân.

Biển Nhớ - Khánh Ly

Năm sáng tác: 1962

Ca sĩ: Khánh Ly

Ngày mai em đi, biển nhớ tên em gọi về
Gọi hồn liễu rủ lê thê, gọi bờ cát trắng đêm khuya
Ngày mai em đi, đồi núi nghiêng nghiêng đợi chờ
Sỏi đá trông em từng giờ, nghe buồn nhịp chân bơ vơ
Ngày mai em đi, biển nhớ em quay về nguồn
Gọi trùng dương gió ngập hồn, bàn tay chắn gió mưa sang
Ngày mai em đi, thành phố mắt đêm đêm mờ
Hồn lẽ nghiêng vai gọi buồn, nghe ngoài biển động buồn hơn

Càng yêu ta càng thấy: có tình yêu thì khó mà mất tình thì quá dễ

Càng yêu ta càng thấy: có tình yêu thì khó mà mất tình thì quá dễ. Hôm qua mới yêu nhau đấy, hôm nay đã mất rồi. Mất sạch như người đi buôn mất hết vốn liếng. Cứ tự an ủi mình khi nghĩ rằng mình đau khổ thì có một kẻ khác đang hạnh phúc. Và biết đâu cái thời gian mình được yêu thì một người khác cũng đang đau khổ vô cùng. Nghĩ thế thì thấy cuộc đời bỗng nhẹ nhàng hơn và cũng dễ tha thứ cho nhau. Sống mà giữ mãi trong lòng những hờn oán thì cũng nặng nề.

Bên đời hiu quạnh - Khánh Ly

 Ca khúc: Bên đời hiu quạnh
 Năm sáng tác: (1970 - 1971)
 Ca sĩ: Khánh Ly
 --------------------------------
 Một lần chợt nghe quê quán tôi xưa
 Giọng người gọi tôi nghe tiếng rất nhu mì
 Lòng thật bình yên mà sao buồn thế
 Giật mình nhìn tôi ngồi hát bao giờ

Ta biết tha thứ những điều nhỏ thì cuộc đời sẽ tha thứ cho ta những điều lớn hơn

"Dù có đôi khi nhân gian bạc đãi mình, và con người phụ rẫy mình nhưng cuộc đời rộng lớn quá và mỗi chúng ta chỉ là những hạt bụi nhỏ nhoi trong trần gian mà thôi. Giận hờn, trách móc mà làm gì bởi vì cuộc đời sẽ xoá hết những vết bầm trong tâm hồn chúng ta nếu lòng ta biết độ lượng. Ta biết tha thứ những điều nhỏ thì cuộc đời sẽ tha thứ cho ta những điều lớn hơn."

Những phụ nữ kỳ lạ trong nhạc Trịnh

Ca từ trong nhạc Trịnh đa sắc và biến hóa, soi rọi vào mọi mặt của cuộc sống, song đều hướng đến tình yêu. Chất thiền trong âm nhạc của ông cho người nghe tâm thế bình thản, đón nhận cuộc sống với nhiều cung bậc khác nhau. Tuy nhiên, bài viết dưới đây không nhằm phân tích nhạc Trịnh trên góc độ triết học mà như một cái nhìn hóm hỉnh của hậu thế với âm nhạc của ông.

Em đi bỏ mặc con đường - Trịnh Công Sơn

Năm sáng tác: 1994

Thể hiện ca khúc: Trịnh Công Sơn

Lyric :

Bỏ mặc căn nhà bỏ mặc tôi
Bỏ mặc nơi đây bỏ mặc người
Bỏ trăm năm sau ngàn năm nữa
Bỏ mặc tôi là tôi là ai

Ta không thể níu kéo một cái gì đã mất

"Ta không thể níu kéo một cái gì đã mất. Tình yêu khi đã muốn ra đi thì không một tiếng kèn nào đủ màu nhiệm để lôi về lại được. Tình yêu là tình yêu. Trong nó đã sẵn có mầm sống và sự huỷ diệt."

Cuộc sống không thể thiếu tình yêu

Tôi đã có dịp đứng trên hai mặt của tình yêu và dù sao chăng nữa, tôi vẫn muốn giữ lại trong lòng một ý nghĩa bền vững: “Cuộc sống không thể thiếu tình yêu”.

Em còn nhớ hay em đã quên - Khánh Ly

Trong nỗi đau tình cờ

Nhân Bản, 1993, 25x25cm, in 3000 cuốn

Ca sĩ: Khánh Ly

Tôi còn nhớ như in một kỉ niệm êm đềm về bài hát “Em còn nhớ hay em đã quên” của Trịnh công Sơn. Bây giờ mỗi khi được dịp nghe lại, hay văng vẳng đâu đây… lòng lại bồi hồi, xúc động vô ngần, bao nhiêu hình ảnh thân thương lại trở về, nhẹ nhàng, da diết.

Cát Bụi - Khánh Ly

Năm sáng tác: 1965
Ca sĩ: Khánh Ly

Vào một buổi chiều ngày tháng không còn nhớ, tôi một mình đến rạp Casino xem phim ”Hiệp sĩ mù nghe gió kiếm” tập 6 . Đây là bộ phim nhiều tập, đã xem tập này thì không thể không chờ xem tập khác. Nói chung là tập nào cũng hấp dẫn. Trong 6 tập có đoạn hiệp sĩ mù xuất kiếm giải cứu cho một nàng Kiều xinh đẹp. Cứ mỗi tuyệt chiêu xuất ra là nghe có một tiếng nói bình giả ca ngợi. Đường kiếm như có thêm sức mạnh mỗi lúc một uyển chuyển huy hoàng hơn. Sau khi cứu được nàng Kiều, hiệp sĩ mù quay về phía tiếng nói vái tay chào hỏi. Hoá ra bên vệ đường dưới gốc cây to có một người mù khác đang ngồi xếp bàn, trên hai chân có cây đàn bọc trong bao vải gác ngang. Người nghệ sĩ mù có nhã ý chơi một bản đàn tặng hiệp sĩ mù. Hai người bèn kéo nhau vào một khu rừng gần đấy. Hình như rừng vào thu nên các cành đều trơ lá, chỉ thấy một đám lá vàng đỏ trải dài trên mặt đất. Hai người ngồi tựa vào hai gốc cây đối diện nhau. Tiếng đàn cất lên như một lời than thở ngậm ngùi về đất trời, về kiếp người. Tiếng đàn nửa chừng bỗng đứt giây. Người nghệ sĩ mù nói : có kẻ bất thiện dang nghe lén. Quả đúng như vậy, có một tên gian đang rình rập hiệp sĩ mù. Thế là hai người lặng lẽ chia tay.

Tôi nhìn trời đất để học về lòng bao dung

"Như thế, với cuộc đời, tôi đã ôm một nỗi cuồng si bất tận. Mỗi đêm, tôi nhìn trời đất để học về lòng bao dung. Nhìn đường đi của kiến để biết về sự nhẫn nhục. Sông vẫn chảy đời sông. Suối vẫn trôi đời suối. Ðời người cũng để sống và hãy thả trôi đi những tị hiềm."

Ru em từng ngón xuân nồng - Tuấn Ngọc

Ru Em Từng Ngón Xuân Nồng (Ru Mãi Ngàn Năm)
Trong nỗi đau tình cờ
Nhân Bản, 1993, 25x25cm, in 3000 cuốn
Ca sĩ thể hiện: Tuấn Ngọc 

Tình yêu có thể nâng bổng con người nhưng cũng lắm lúc nhấn chìm kẻ háo hức

"Người ta nói trên trái đất không có gì ở ngoài qui luật cả. Nhưng tình yêu hình như cũng có lúc là một ngoại lệ.
 Tình yêu có thể nâng bổng con người nhưng cũng lắm lúc nhấn chìm kẻ háo hức. Tôi không tin những người quá lạc quan khi nói về tình yêu bằng thể khẳng định. Người ta có thể tin rằng mình được yêu và cũng có thể hiểu nhầm mình không được yêu."

Tình yêu cuối thế kỷ này không còn mộng mị nữa...

"Tình yêu cuối thế kỷ này không còn mộng mị nữa. Những giấc mơ hão huyền đã ra đi. Con người đến với tình yêu bằng một ngôn ngữ khác. Có một thứ hình bóng của mộng du len lỏi vào giữa cái điều mà người ta gọi là tình yêu. Và cứ thế người ta lao vào cái điều "tưởng như" ấy một cách đồng bóng và đánh mất dần cái hồn phách thơ mông của những ngày đã xa xưa."

Diễm xưa - Trịnh Công Sơn 1960

Diễm xưa là một bài hát nổi tiếng của cố nhạc sỹ Trịnh Công Sơn viết năm 1960, được phát hành trong băng nhạc Sơn Ca 7, lấy từ ý "Diễm của những ngày xưa". "Diễm xưa" cũng được dịch ra tiếng Nhật dưới nhan đề 美しい昔 (Utsukushii mukashi) và được Khánh Ly trình bày ở hội chợ Osaka năm 1970. "Diễm xưa" còn được đưa vào chương trình giáo dục về môn văn hóa Việt tại một trường đại học ở Nhật Bản. Đại học Kansai Gakuin cũng có một cuốn sách viết về bài "Diễm xưa" có kèm theo DVD để tiện cho việc nghiên cứu của sinh viên. Bài hát còn được đài truyền hình NHK chọn làm bản nhạc chính cho một bộ phim về cuộc hôn nhân giữa một người đàn ông Nhật lấy người vợ Việt Nam.

Phôi pha - Trịnh Công Sơn (1960)

Trong nỗi đau tình cờ
Nhân Bản, 1993, 25x25cm, in 3000 cuốn
Ca sĩ: Tuấn Ngọc

Bài ca này xuất hiện sớm trong sự nghiệp sáng tác ca khúc của Trịnh Công Sơn, lúc ông 21 tuổi gì đó. Phong cách ca từ "Phôi pha" hơi "tiền chiến" - "nhìn vầng trăng mới về nhớ chân giang hồ" hay "Những đêm xa người / Chén rượu cay." Nhưng có đủ chất Trịnh Công Sơn, nhất là mặt triết lý. Nhìn đơn giản bài ca này là về một tình nhân nhắc nhớ một tình nhân đi xa - "giang hồ." Còn nữa bài ca này viết về thời gian đang trôi xa khuất. Rồi đoạn thời gian ấy rất "phù du" - "Đời người như gió qua." Rồi đến cao điểm của ca khúc với câu: "Có những ai xa đời quay về lại về lại nơi cuối trời làm mây trôi." Bài ca nói đến biên giới mong manh giữa sự sống và sự chết.